నౌకర్లు, సేవకుల హక్కులు

భోజనం చేసేటప్పుడు సేవకుణ్ణి కూడా మీతోపాటే కూర్చో బెట్టుకోండి 101. దైవప్రవక్త [స] ఇలా సెలవిచ్చారు.
''మీకోసం మీలోని సేవకుడు-వంట తయారు చేసేటప్పుడు దాని పొగను, సెగను సహించి - మీకోసం భోజనం తయారుచేసి తెస్తే అతణ్ణి కూడా మీతో పాటే భోజనానికి కూర్చొబెట్టుకోండి. భోజనం తక్కువైనప్పుడు [తినేవారు ఎక్కువైనప్పుడు] ఆ భోజనం నుండి ఒకటో రెండో ముద్దలు అతని చేతిలో పెట్టండి.''
                                                                                                 [అబుహురైరా- ముస్లిం, బుకారి]

సంగ్రహణం: ఇస్లామియా నైతిక వ్యవస్థలో ఉత్తమమైన వైఖరి మనిషి తన సేవకుణ్ణి [లేక నౌకరును] తనతో పాటే భోజనానికి కూర్చో బెట్టుకోవడం. అతడు వంట చేసేవాడైనా మరే పని చేసేవాడైనా సరే. ఇలాగే ఇంటి మహిళలు తమకు సేవచేసే స్త్రీ పని మనిషికి టమాటో పాటే కూర్చొబెట్టుకుని భోజనం చేయాలి.

1.ఈ ఉత్తమమైన ఆచరణ ద్వారా 
[అ] మనిషికి నైతిక శిక్షణ లభిస్తుంది.
[ఆ] గర్వం, అహం అనే రోగ క్రిములు మనిషిని వదిలి వెడతాయి, ఇదేకాకుండా
[ఇ] సేవకుడు తన యజమానిని ప్రేమిస్తాడు.
[ఈ] యజమాని తనను గౌరవించాడు కాబట్టి అతడు కూడా యజమానిని గౌరవించాలనే భావం కలుగుతుంది.

2. ఇలాంటి వైఖరిని అవలంభించ లేనివాడు తన సేవకునికి కడుపునిండా భోజనం పెట్టాలి.
3. భోజన పదార్ధాలు తక్కువగా ఉండి తినేవారి సంఖ్య పెరిగి పోయినప్పుడు ఆభోజనం నుండే కొంత తీసి సేవకునికి పెట్టాలి. ముఖ్యంగా వంట చేయడంలో కష్టపడ్డ సేవకునికి తప్పసరిగా పెట్టాలి.
కఠినాత్ముడైన యజమాని తన పిసినారితనం వల్ల ఇంట మిగిలి పోయిన భోజనం, పండ్లు ఫలాలు తమ నౌకరుకు ఇవ్వడానికి ఇష్టపడరు. ఆ వంటకం లేదా పండ్లు చెడిపోయినా సరే.
4. యజమాని వెంట నౌకరు, నాయకుని వెంట అతని సేవకుడు తిండిబట్ట విషయంలో సమానత్వం కలిగి ఉండడం అనేది పుణ్యకార్యం.
5. అయితే సర్ధారు తన సేవకుని కంటే మేలైన దుస్తులు ధరించడం మేలైన బట్టలు ధరించడం ధర్మసమ్మతమైనదే. 
6. సేవకునికి లేదా నౌకరుకు భోజనం పెట్టడంలో బట్టలు తొడగడంలో లోటు కలిగిస్తే అతడు షరీఅత్ ప్రకారం నేరస్తుడే. కారణం, లెక్క ప్రకారం అతడు తన సేవకునికి లేదా నౌకరుకు సమాజంలో సాధారణంగా ఇచ్చే తిండి బట్టల ప్రమాణాన్ని తగ్గించడానికి వీల్లేదు కనుక.

యజమాని సేవకుడు ఇద్దరూ జవాబు చెప్పకోవలసిందే 102. హజ్రత్ ఆయిసా [ర] ఉల్లేఖనం. ఆమె ఇలా అంటారు. ''ఓ వ్యక్తి దైవప్రవక్త [స] ఎదురుగా వచ్చి కూర్చుని ఇలా చెప్పమన్నాడు.
 దైవ ప్రవక్త ! [స] నా దగ్గర కొందరు బానిసలున్నారు. వారు అబద్దమడ్తారు. అమానతులను కొల్లగొడ్తారు. నా ఆజ్ఞాల్ని జవదాటుతారు, అందుకని వారిని తిడ్తూ ఉంటాను, కొడుతూ ఉంటాను. నా ఈ వైఖరి వల్ల దేవుడు నాపట్ల ఎలా మెలుగుతాడు?'' 

''దైవప్రవక్తా [స] ఇలా సెలవిచ్చారు: ప్రళయ దినం వచ్చినప్పుడు వారు చేసిన ఖియానతు [అమానతును కొల్లగొట్టడం] నీ ఆదేశాల ధిక్కారం, అబ్బద్దాలు పలకడం వగైరాలను, నీవు వారి ఎడల అవలంభించిన వైఖరిని తూకం వేయడం జరుగుతుంది - నీవు వారికి వేసిన శిక్ష దానికి సరిపోయినప్పుడు సరికిసరై నీకు పుణ్యఫలం దక్కడంగాని వారికి శిక్ష పడడంగాని జరగదు.

నీవు వేసిన శిక్ష వారు చేసిన తప్పిదలకంటే తక్కువైనప్పుడు అది నీకు ప్రయేజనకారి అవుతుంది. ఒకవేళ నీవు వారికి వేసిన శిక్ష వారి పాపం కంటే అధకమైతే ఆ అధికమైన శిక్షకు నిన్ను శిక్షంచడం జరుగుతుంది.

ఇది విన్న ఆ వ్యక్తి ఓ వైపుకు వెళ్లి పెద్దగా ఏడ్వానారంభించాడు. దైవప్రవక్త [స] అతణ్ణి ఉద్దేశించి నీవు ఈ దైవదేశాన్ని పఠి౦చలేదా ''కచ్చితంగా తుచ్చేటటువంటి తరాజులను మేము ప్రళయంనాడు ఏర్పాటుచేస్తాము. ఏ వ్యక్తికైనా రవ్వంత అన్యాయం కూడా జరగదు. ఎవరైనా ఆవగింజంత పనిని చేసి ఉన్నా, దాన్ని మేము ముందుకు తీసుకువస్తాము. లెక్క చూడడానికి మేము చాలు'' [అబియా-౪౭]

ఆ వ్యక్తి ఇలా విన్నవించుకున్నాడు: దైవ ప్రవక్తా! ఆ బానిసల నుండి వేరుపడిపోవడంలోనే నాబాగు, వారి బాగు ఇమిడి ఉన్నది. కాబట్టి మిమ్మల్ని సాక్షిగా పెట్టి చెబుతున్నాను వారందరికి నా బానిసత్వం నుండి విముక్తి కలిగిస్తున్నాను.[మిష్కాత్, తిర్మిజీ ఆధారంగా]